Een tijdje terug hoorde ik voor het eerst over speuren met paarden. Eerlijk gezegd vond ik het een beetje raar. Waarom zou je gaan speuren met paarden? Voor honden vinden we het normaal, maar kunnen paarden dat dan ook? In mijn fantasie zag ik al ‘drugspaarden’ op het vliegveld of ‘speurpaarden’ wanneer er een vermist persoon gezocht wordt. Dit leek me niet echt praktisch. Nu ik me er wat meer in verdiept heb, blijkt dit ook niet de bedoeling van het speuren met paarden. Het speuren met paarden is vooral heel nuttig voor het paard zelf.
Wat zijn dan de voordelen van het speuren?
- Speuren komt tegemoet aan de natuurlijke behoefte van je paard om te zoeken en te onderzoeken.
- Speuren komt tegemoet aan de behoefte van je paard tot zelfstandigheid en keuzevrijheid.
- Speuren geeft een boost in levensvreugde en in de zin om activiteiten te ondernemen.
- Speuren geeft een toename van zin om nieuwe dingen te proberen en om verder op onderzoek te gaan, ook naar de onbekende objecten en locaties.
- Doordat het paard tijdens het speuren niet wordt beïnvloed door anderen, ligt de gehele focus op hemzelf.
- Tijdens het speuren ervaart het paard de omgeving. Hij leert deze kennen en kan deze binnen zijn eigen kader plaatsen. Doordat er geen dwang van buitenaf is, is er een reële kans dat hij positieve associaties met deze omgevingsgebonden stimuli opbouwt.
- Doordat het paard controle heeft over zijn tempo van speuren, is er een grotere kans dat hij binnen het spanningskader blijft dat hij zelf aankan. Lukt dit niet, dan zorgt deze methodiek ervoor dat hij daar zelf mee kan oefenen. Hij mag bij aarzeling drempels overwinnen en hij mag oefenen in zelfregulering.
- Doordat het paard controle heeft over zijn tempo van speuren, geeft het ons als ruiter of geleider waardevolle informatie over het paard.
- Doordat het paard controle heeft over zijn tempo van ontdekking, hij daardoor de grootste kans heeft binnen het spanningskader te blijven dat hij aankan, hij zelf mag ontdekken op zijn eigen manier, bestaat er een grote kans dat de informatie wordt opgeslagen in het langetermijngeheugen.
- Speuren werkt positief op de lichaamshouding en de grove en fijne motoriek.
- Speuren kalmeert en maakt moe, fysiek en mentaal. Hoe intenser er wordt geroken, hoe groter dit effect.
Een van de mooiste dingen van het speuren is dat je een paard niet kunt dwingen dit te doen, in tegenstelling tot de meeste andere disciplines (dressuur, springen e.d.) waarbij je je paard onder druk kunt zetten om te doen wat je vraagt. Bij speuren kan dit niet. Je kunt het paard niet met zijn neus naar de grond duwen en zeggen: ‘Ruik!’
We hebben als mensen de gewoonte om onze paarden weinig vrijheid te gunnen. Dit komt meestal voort uit liefde voor ons paard, waar we goed voor willen zorgen. We hebben vaak ook geleerd dat we als mens altijd de leiding moeten houden. Zo blijft het paard hangen in een afhankelijke rol van ons en krijgt hij weinig kans om zich zelfstandig te ontplooien. Terwijl die zelfstandigheid juist enorm veel voordelen met zich meebrengt. Voor het paard, maar ook voor ons.
Welke geuren kan een paard volgen?
Geur van de mens
Een paard volgt in ieder geval de geur van degene die het spoor gelegd heeft. Ieder mens draagt zijn eigen geur met zich mee, ook al komen we net uit bad. Het is een mengeling onze huidsamenstelling, de geuren die we uitscheiden via onze poriën (denk aan knoflook) en van geurpartikels die we verliezen tijdens het bewegen (huidschilfers, huidcellen, haren en geurdelen van crèmes en parfums). Als het niet hard regent en windstil is, blijven deze geuren ongeveer 30 minuten op of net boven een spoor hangen.
Geuren afkomstig van onze schoenzolen
Een schoenzool slijt door aanraking met verschillende oppervlakken. Deze slijtagedeeltjes komen op oppervlakken terecht en een paard kan deze geurdeeltjes ruiken. Ook blijven er allerlei stoffen aan onze schoenzolen plakken en die blijven vervolgens ook in kleine deeltjes achter op het spoor. Om een paard (in het begin) te helpen met speuren kan je bijvoorbeeld schoenen aandoen met grove zolen en eerst door de stal of over de mesthoop lopen. Deze geurdeeltjes komen dan ook op het spoor te liggen en helpen het paard om het spoor te kunnen volgen.
Geuren van de persoon die door de schoen heen sijpelen
In ons zweet zit boterzuur. Wij kennen deze geur als ‘vieze sokken geur’. De geur van boterzuur sijpelt door onze schoenen heen. Een schoen die je regelmatig draagt, is doordrenkt met boterzuur en deze geurdeeltjes worden afgegeven bij elke stap die je zet. Om het je paard makkelijk te maken om het spoor te volgen, draag je dus het beste je oude stinkschoenen.
Beschadiging van de grond en van levende organismen
Wanneer je loopt, beschadig je met je voetstappen de bovenste laag van de grond. De aarde die je zo loswoelt, geeft geur af. Ook de grassprieten die je plattrapt of micro-organismen (zoals kevertjes of mieren) geven een geur af.
Air scenting
Paarden kunnen ook geuren opvangen die door de lucht zweven en die door de wind behoorlijke afstanden kunnen afleggen. Hoe dichter je bij de bron komt, hoe sterker de geur. Paarden gebruiken dit heel vaak.
Scent tracking en treat search
Je kunt een paard op meerdere manieren laten speuren. Zo heb je scent tracking en treat search. Bij scent tracking volgt het paard een geurspoor. Dit geurspoor leg je zelf. Aan het begin van het geurspoor ligt een smeller (een lapje met de te volgen geur), dit is het startpunt. Dan trek je een spoor en op het einde kan het paard een beloning vinden. Zo leer je je paard eerst een geurspoor volgen naar de speurtas (beloning) en daarna kan je overgaan tot het vinden van ‘vermiste’ (lees: verstopte) personen.
Bij treat search gaat je paard op zoek naar allerlei lekkernijen die zijn uitgestrooid. Het paard moet er moeite voor doen om ze te vinden, maar het moet wel haalbaar zijn. Zowel scent tracking als treat search kan je doen in een bekende ruimte (wei, paddock, gangpad e.d.), een onbekende plek of tijdens een wandeling.
Dus zoek je nog een nieuwe uitdaging of wil je meer variatie in het werken met je paard? Denk dan eens aan speurwerk. Het verbetert het welzijn, de ontwikkeling, het leervermogen, de socialisatie en de band met de mens. Het proberen waard!
De informatie in deze blog komt uit het boek ‘Speurwerk met paarden – De kracht van zintuiglijke verrijking’. In dit boek vind je heel veel informatie, maar ook oefeningen om je paard stap voor stap te leren speuren. Klik hier voor een uitgebreide boekbespreking of bestel meteen:
